Stary Rynek – II nagroda w konkursie

Zespół autorski: Aneta Faner, Piotr Duma, Agnieszka Kacprzak

Przedmiotem dwuetapowego konkursu zorganizowanego przez słupski SARP w imieniu Zarządu Infrastruktury Miejskiej było zaproponowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania Starego Rynku wraz z kwartałem zabudowy ograniczonym ulicami: Grodzka, Piekiełko, Zamenhofa i pokazaniem powiązań funkcjonalno-przestrzennych z sąsiadującą zabudową i przestrzeniami publicznymi.

W pierwszym, studialnym etapie, koncepcja opiera się na założeniu, że zastany układ podłużnej działki, którego dotyczy opracowanie, będący wynikiem zniszczeń wojennych i późniejszej odbudowy w duchu modernizmu, ma potencjał bycia spójnym kwartałem o różnych funkcjach i wyrazistym charakterze. Towarzyszy temu rozpoznanie, że historyczna zabudowa starówki, zredukowana w wyniku zniszczeń wojennych, nie jest tłem dla atrakcyjności Starego Rynku w jego dawnej formie.

Dlatego też zamiast przywracania zabudowy kwartałowej zdecydowaliśmy się na przedefiniowanie założenia. Na miejscu istniejącego dawnego budynku kina, który poprzez swoją zamkniętą formę, dzieli działkę i odwraca się od otoczenia, projektujemy budynek pełniący funkcję miejskiego forum. Przeszkleniem parteru odsłaniamy oś placu, a otwarciami wzdłuż osi umożliwiamy swobodne się po niej poruszanie. Dzięki podcieniom w budynku, oraz widocznemu z ulicy wnętrzu, tworzymy gościnną przestrzeń w centralnym punkcie założenia. Podkreśla to półprzezroczysta fasada budynku na wyższych kondygnacjach, która sprawia, że budynek jest swoistym lampionem; rozświetloną, nowoczesną formą, komunikującą swoją dostępność i publiczny charakter.

Forum, miałoby pełnić funkcję zadaszonej przestrzeni publicznej, wzbogacającej centrum Słupska o nowoczesną architekturę o społecznej i kulturotwórczej funkcji. Miejsce pracy i spotkań z programem wydarzeń kulturalnych, warsztatów, przedstawień i wykładów, działań animatorów, wzbogacone o ofertę gastronomiczną i ksiegarnię.

Architektonicznie Forum spaja i dopełnia pozostałe części założenia: Rynek i Skwer. Rynek jest otwartą, plastyczną przestrzenią, która na co dzień tętni życiem organizowanym zarówno przez miasto, jak i prywatne podmioty. Lokalom usługowym zapewniona jest przestrzeń w postaci ogródków na obrzeżach placu, a bliżej jego środka znajduje się otwarta przestrzeń aranżowana, zależnie od potrzeb, mobilną, małą architekturą.

Umieszczony między ulicami Piekiełko i Zamenhofa Skwer jest kameralnym placem wśród drzew. Obniżenie posadzki w jego centralnej części dzięki otaczającym je schodom, służącym za siedziska, tworzy naturalne miejsce spotkań. Otoczony stopniami plac daje możliwość stworzenia kameralnej sceny, czy plenerowych zajęć gimnastycznych, a zimą lodowiska w malowniczej scenerii zimowego ogrodu.

Elementy placu projektowane są tak, aby ze sobą rezonowały i były wobec siebie komplementarne. Wydarzenia z Forum mogą emanować na przestrzeń Skweru i Rynku, a wydarzenia Rynku obejmować przestrzeń Forum, lub Skweru. Integracja architektoniczna zapewnia przenikanie się projektowanych przestrzeni na poziomie ich użytkowania, ale istotne jest, że każda z nich jest autonomiczna i ogniskuje uwagę wokół charakterystycznego dla niej elementu architektonicznego. Dla Rynku jest nim fontanna posadzkowa nawiązująca kształtem do historycznego wzoru. Dla Forum jest to widoczna z ulicy przestrzeń parteru, oraz podcienia, zaś dla Skweru jest nim obniżony plac ze schodami. Taki podział pozwala uniknąć poczucia przeskalowania i monotonii, sprawiając, że przejście przez plac jest dla użytkownika ciekawym doświadczeniem. Płaszczyznę całego Placu podkreślamy światłem posadzkowym, które spaja estetycznie całość założenia, jednocześnie kierując wzrok do wnętrza placu, bardziej niż w stronę otaczającej go architektury.

W drugim, realizacyjnym etapie konkursu, ograniczonym do przestrzeni historycznego rynku, celem koncepcji było stworzenie przyjaznej, plastycznej przestrzeni publicznej. Projekt zakładał przede wszystkim nadanie Rynkowi charakteru przestrzeni publicznej przez:

• przekształcenie Rynku na przestrzeń pieszą, w tym likwidacji miejsc postojowych dla samochodów osobowych w rejonie placu

• ujednolicenie posadzki placu w tym likwidacja barier utrudniających poruszanie się osób o ograniczonych zdolnościach ruchowych i wzrokowych

• wprowadzenie zieleni – nasadzenia drzew w gruncie wokół placu i w mobilnych elementach małej architektury na płycie placu

• zaprojektowanie fontanny posadzkowej

• wprowadzenie elementów małej architektury – ławek, donic i innych elementów pomocniczych

• zaprojektowanie nowej iluminacji placu dostosowanej do projektowanego charakteru prestiżowej przestrzeni publicznej w centrum Słupska

Koncepcja realizacyjna podtrzymuje założenia etapu studialnego. Przekonanie, że otoczenie Rynku po powojennej odbudowie nie stanowi atrakcyjnego tła dla pustego, tradycyjnego placu skłoniło nas do zagospodarowania płyty Rynku zielonymi wyspami mobilnej, małej architektury. Ogniskowanie uwagi użytkownika w kierunku centrum placu chcieliśmy osiągnąć również podkreślając płytę Rynku oświetleniem posadzkowym i umieszczając w jego centrum monumentalnych rozmiarów fontannę posadzkową. Jednocześnie zdecydowaliśmy się wzmocnić ramy architektoniczne placu nasadzeniami drzew na przedłużeniu pieszej ul Nowobramskiej i Nowogrodzkiej i wzdłuż dawnego kina Millenium. Posadzka placu rozwiązana została na siatce prostokątów zorientowanych równolegle do przebiegu pierzei ulic Grodzkiej i Zamenhofa. Przy czym krótsza płyta chodników i jezdni wpisuje się w dłuższą płytę centralnej części Rynku, dzięki temu siatka posadzki dla obu tych części jest spójna. Rytm wzoru jest powtarzalny, ale niesymetryczny, dzięki czemu daje wrażenie porządku, ale unika monotonii. W centralnym punkcie Rynku wzór ten ulega modyfikacji wytyczając fontannę, która podobnie jak kształt płyty Rynku, nawiązuje do historycznego rysunku posadzki.

__

The subject for the two phased architectural contest organized by the National Chamber of Polish Architects was to propose an urbanist concept for the Słupsk Old Town Square, together with the adjacent quarter ancompassed by the streets Grodzka, Piekiełko i Zamenhofa. The idea was to create a modern and differentiated space. The lantern-like building in the middle, with its half transparent facade and open ground floor was supposed to unify the spaces of the Old Town Square from the south-east and the park with lowered ground from the north-west. Since the Słupsk Old Town’s historical buildings were almost totally ruined during WWII, the idea was to channel the users attention to the center of the square, rather then the surrounding architecture.